Mój kucharz miał sekretny składnik. Klienci go kochali. Ja prawie wylądowałem w kryminale.

Znasz to uczucie, kiedy wszystko idzie… za dobrze? Kiedy słońce świeci jakoś jaśniej, kawa smakuje lepiej, a na twoje konto wpływa tyle kasy, że zaczynasz nerwowo sprawdzać, czy to nie pomyłka urzędu skarbowego? No właśnie. Ja to poczułem. Przez jakieś trzy miesiące żyłem w złotej bańce, przekonany, że złapałem Pana Boga za nogi. A tak naprawdę, trzymałem za nogi diabła w kitlu kucharskim.

Ale od początku. Nazywam się Marek i jakieś dwa lata temu spełniłem swoje życiowe marzenie – otworzyłem małe, klimatyczne bistro na wrocławskim Nadodrzu. Nazwałem je „Garnuszek Pełen Szczęścia”. Wiem, trochę kiczowate, ale chciałem, żeby ludzie czuli się tu jak u mamy na obiedzie. Ciepło, smacznie, bez zadęcia. Przez pierwszy rok ledwo wiązałem koniec z końcem. Ot, klasyka gatunku. Jedna z tych codziennych wpadek biznesowych, kiedy myślisz, że zaraz będziesz musiał sprzedać nerkę, żeby zapłacić za ZUS.

Aż pewnego dnia, jak zbawienie, pojawił się on. Gustaw. Kucharz. A raczej artysta-alchemik, jak sam o sobie mówił. CV miał imponujące – jakieś staże w Paryżu, jakieś nagrody, o których nikt nie słyszał. Wyglądał jak skrzyżowanie szalonego naukowca z poetą przeklętym. Chudy, z wiecznie rozczochranymi włosami i błyskiem w oku, który mógł oznaczać albo geniusz, albo potrzebę natychmiastowej hospitalizacji. Zaryzykowałem. I to był strzał w dziesiątkę. Albo, jak się później okazało, strzał w kolano z armaty.

Początek końca, czyli sukces, który śmierdział na kilometr

Po tygodniu od zatrudnienia Gustawa, w „Garnuszku” zaczęły dziać się cuda. Ludzie, którzy wcześniej wpadali na pierogi raz w miesiącu, nagle zaczęli przychodzić trzy razy w tygodniu. Moje popisowe danie, rosół, nagle smakował jak ambrozja. Serio, ludzie zamawiali go na przystawkę, danie główne i deser. Widziałem na własne oczy, jak jeden gość, prezes lokalnej firmy IT, prawie płakał nad talerzem zupy.

Po miesiącu przed drzwiami ustawiała się kolejka. Rezerwacje trzeba było robić z dwutygodniowym wyprzedzeniem. Blogerzy kulinarni pisali o nas poematy. „Niespotykane doznanie”, „orgazm dla podniebienia”, „kuchnia, która uzależnia”. To ostatnie zdanie powinno zapalić mi czerwoną lampkę. Ale kto by się przejmował, licząc pieniądze, prawda?

Byłem w siódmym niebie. Gustaw był moim bohaterem. Chodził po kuchni jak bóg, mrucząc coś pod nosem o „synergii molekularnej” i „aktywacji receptorów szczęścia”. Myślałem, że to taki jego artystyczny bełkot. Dałem mu podwyżkę i wolną rękę. I teraz zgadnij, co zrobiłem… Tak, to był błąd numer dwa (błąd numer jeden to było jego zatrudnienie).

Gdy odkrywasz, że twoje jedzenie ma „wspomaganie”

Pierwszy sygnał alarmowy? Pani Jadzia, urocza emerytka z kamienicy obok. Zawsze zamawiała u mnie szarlotkę. Nagle zaczęła wpadać dwa razy dziennie na… gulasz wołowy. Rano i wieczorem. Kiedyś zapytałem ją z uśmiechem, czy wszystko w porządku. Spojrzała na mnie mętnym wzrokiem i wyszeptała: „Panie Marku, ja nie wiem, co się dzieje. Śni mi się ten wasz gulasz. Muszę go zjeść, bo inaczej dzień jest stracony”.

Myślisz, że to mnie otrzeźwiło? Gdzie tam! Pomyślałem: „Wow, Gustaw jest aż tak dobry!”. Prawdziwy niepokój poczułem, gdy sam zjadłem jego słynne żeberka w miodzie. Były przepyszne. Ale po zjedzeniu poczułem… dziwną euforię. Taki lekki, chemiczny haj. Wszystko wydawało się piękniejsze, problemy mniejsze, a ja miałem ochotę przytulić cały świat. A następnego dnia obudziłem się z jedną myślą: MUSZĘ ZJEŚĆ TE ŻEBERKA ZNOWU.

I w tym momencie zrozumiałem, że… coś tu śmierdzi. Dosłownie i w przenośni.

Postanowiłem przeprowadzić małe śledztwo. Pewnej nocy, gdy Gustaw już poszedł, zakradłem się do kuchni. Przeszukałem wszystko. Mąka, cukier, przyprawy – nic. Już miałem odpuścić, gdy zobaczyłem jego prywatną szafkę zamkniętą na małą kłódkę. Cóż, przedsiębiorca w potrzebie staje się MacGyverem. Po dziesięciu minutach walki ze spinaczem, zamek puścił.

W środku, obok książki o grzybach halucynogennych, stała mała, niepozorna buteleczka z ciemnego szkła. Bez etykiety. W środku bezbarwny płyn. Odkręciłem. Powąchałem. Zapach był neutralny, może lekko chemiczny. I wtedy zobaczyłem jego notatnik.

Strony zapisane były jego neurotycznym pismem. Wzory chemiczne, schematy, notatki. I zdanie, które zmroziło mi krew w żyłach:

„Substancja G7. Działa bezpośrednio na ośrodek nagrody w mózgu. Wywołuje łagodną euforię i silne, krótkotrwałe uzależnienie psychiczne od nośnika smaku. Skutki uboczne: nieznane. Dawkowanie: 1 kropla na 5 litrów sosu. PS. Działa!!!”

Stałem w tej cichej kuchni, trzymając w ręku dowód, że mój sukces jest zbudowany na chemicznym oszustwie. Że moi klienci to nie smakosze. To naćpani gulaszem narkomani. To jedna z tych najlepszych śmiesznych historii z życia, które wcale nie są śmieszne, kiedy jesteś w ich centrum.

Dylemat: miliony na koncie czy czyste sumienie?

Następnego dnia wezwałem Gustawa na rozmowę. Myślałem, że będzie się wypierał. A on? Uśmiechnął się od ucha do ucha i powiedział z dumą: „Wiedziałem, że w końcu odkryjesz mój sekret, maestro! Czyż to nie jest piękne? Daję ludziom szczęście w płynie! To jest przyszłość gastronomii!”.

Przez następne 24 godziny przeżywałem największy moralny kac w życiu. Z jednej strony – biznes życia. Pieniądze, sława, kolejki pod drzwiami. Z drugiej – świadomość, że truję ludzi jakąś psychoaktywną substancją domowej roboty. Co, jeśli ma to jakieś długofalowe skutki? Co, jeśli ktoś się rozchoruje? Co, jeśli prawda wyjdzie na jaw?

Przez chwilę, przyznaję bez bicia, diabeł na ramieniu szeptał mi do ucha: „Stary, nikt się nie dowie. Jesteś ustawiony do końca życia. Ludzie są szczęśliwi. Gdzie jest problem?”. Ale potem spojrzałem na zdjęcie mojej mamy stojące na biurku. Tej samej, która uczyła mnie, że uczciwy rosół jest lepszy niż najdroższy kawior na kredyt.

Finał, który smakuje jak uczciwy schabowy

Zgadnij, co zrobiłem. Zwolniłem Gustawa w trybie natychmiastowym. On, wychodząc, rzucił tylko: „Popełniasz błąd. Ludzie nie chcą dobrego jedzenia. Chcą czuć się dobrze. Wrócisz do mnie na kolanach”.

Następnie zamknąłem restaurację na miesiąc pod pretekstem „remontu generalnego”. Wyrzuciłem wszystko. Każdy sos, każdą przyprawę. Wyszorowałem tę kuchnię tak, że sanepid mógłby na niej przeprowadzać operacje na otwartym sercu.

Otworzyłem ponownie z nowym, nudnym, ale do bólu uczciwym kucharzem. I wiesz co? Kolejki zniknęły. Blogerzy przestali pisać. Pani Jadzia wróciła do swojej szarlotki raz w tygodniu. Prezes firmy IT już nie płakał nad rosołem. Wręcz przeciwnie, raz stwierdził, że „coś się popsuło”.

Dziś „Garnuszek Pełen Szczęścia” to znowu małe, klimatyczne bistro, które ledwo wiąże koniec z końcem. Czasem, gdy patrzę na puste stoliki, myślę o Gustawie i jego buteleczce. Może gdzieś tam, w innym mieście, otwiera właśnie knajpę „Ekstaza na Talerzu” i zbija kokosy.

Ale potem idę spać. I śpię spokojnie. To była jedna z tych życiowych porażek, które uczą więcej niż niejeden sukces. Uczą, że czasem lepiej sprzedawać uczciwego schabowego setce ludzi, niż magiczny gulasz tysiącom uzależnionych. Chociaż, nie powiem, moje konto w banku do dziś ma lekkie objawy odstawienne.